Mei en juni 2017:
Droog! Heet!
De maanden april, mei en juni zijn (tot op vandaag) uitzonderlijk droog geweest. De gebruikelijke uitbundige bloei van bloemen in april duurde maar een enkele week. Het gras verdort al snel en de schapen zoeken al weer naar voedsel. Beneden bij de rivier is Hendrik inmiddels begonnen met het maaien en verzamelen van het hooi voor zijn composteerderij.
De aardappelen, beneden in het dal (Een tuin in de Alentjo - Deel 1) staan te verdorren. Het is hoog tijd voor een schaduwdoek.
In mei schreef ik over de mieren in onze moestuin. En ja, ze vormen nog steeds een plaag. Vooral de combinatie mieren en luizen levert een boel teleurstellingen op. Want als deze twee-eenheid niet in de buurt is groeit alles in de tuin naar hartenlust. Ik heb in mijn leven nog nooit zulke grote stevige en compacte kroppen sla geteeld, zoals in de afgelopen winter en deze laatste maanden. Het is een mirakel.
*
Midden juli 2017... Het weer is nog steeds goed. Geen temperaturen boven de 38ºC. En de sla groeit steeds groter:
De tomaten zaaiden we zelf van zaad uit een tomaat, die we op markt kochten. Dit deden we gewoon om het te proberen... En zie... trossen tomaten in 5 tot 7 lagen boven elkaar. Sommige rond maar de meeste spits van vorm. Wie had dat gedacht? Wij niet :)
Onze voorgaande ervaringen waren wel anders: Geen vruchten aan de planten, of anders héél gevoelig voor neusrot.
Dit tomaten-ras is ons dus min of meer overkomen. We zullen nu weer zaad winnen uit deze tomaten en ze het volgende jaar weer zaaien, gade slaan en er wellicht ook verslag doen.
Neusrot? Daar hadden we vroeger nou nooit geen last van.
De tomatenteelt was de meest gemakkelijke teelt die je maar kon denken. Alle tomaten uit de winkel waren goed voor het winnen van zaad en alle planten waren onverwoestbaar. Wat is er gebeurt inmiddels?
We hebben ons laten vertellen, dat neusrot ontstaat doordat er te weinig water wordt gegeven. Neusrot schijnt geen ziekte te zijn. Het is slechts een 'verschijnsel'. Sommige berichten melden echter dat men kalk moet geven om neusrot te voorkomen. Als we tomaten telen in potten geven we vaak wat Dolomiet kalk bij. Hier in de tuin sproeien we alleen extra water. De bladen vouwen zich tegen de hitte. Maar de tomaten genieten van de warme zon. Een sterk Portugees ras?
Laatste week van juli... Toch weer meer dan 40ºC... en weer veel bosbranden in het midden van Portugal. Bij noordenwind zien we bij ons de mist van rook in de lucht.
Nog meer sla.
En dan is er nog het verhoogde bed naast ons huis... Hierboven hangen we elke zomer een schaduwdoek, die de zon een gedeelte van de dag tempert. De ochtendzon heeft er nog wel vrij spel. Het is ijsbergsla die we hier proberen te telen en dit is het povere resultaat. De planten hebben we gezaaid (dus niet gekocht) met zaad van biologische oorsprong. Ze maken eerst grote bladen, die vervolgens omvallen en de neiging lijken te hebben om weer in de grond te willen verdwijnen. Daarna vormt zich een losse krop, die later dichter groeit.
Het volgende jaar willen we proberen deze ijsberg sla in de tuin te telen. En dan hopen we maar dat deze soort net zo robuust en sterk is als de krulsla (uit planten van de markt) die nu in de tuin staat.
Nog meer tomaten... én meloenen in de volle grond:
Intussen zijn de laatste kroppen sla, in de tuin, gaan schieten. Ze maken er prachtige bouwwerken van. Inspiratie voor de architectuur... Gaudi?
De weerberichten voor de komende drie maanden zijn alarmerend.
De laatste twee dagen van Juli.... Voor de komende 3 maanden wordt geen regen meer verwacht.
Het gouvernement kondigt water restricties af. Geen zwembaden meer die gevuld mogen worden. Geen tuinen en grasvelden die nog mogen worden besproeid. De boeren hebben last van droogte. Voor het blussen van de branden wordt water genomen uit de waterbekkens van de boeren... wat de doodsteek voor een boer kan betekenen. Aan alle kanten dreigt het resultaat van conflicterende regelgeving. Regels die tegen elkaar indruisen en tot simpelweg wanbeleid leiden.
Wij weten niet hoe groot onze natuurlijke watervoorraad is. Als de pompput leeg is, staan we de komende tijd met helemaal lege handen. Dus hebben we besloten, om de weelde, die onze tuin dit jaar is, wat te temperen. Want er gaan natuurlijk wel sloten water op die tuin. Als vanzelfsprekend, maar nu niet meer zo heel voor de hand liggend... helaas. Dus de bloemen liggen nu in de compostbak. En nu de enorme 'explosie' van de meloenoogst zo'n beetje voorbij is laten we de planten niet staan, om nog meer meloenen te maken. Die gaan nu ook in de compostbak.
Hendrik heeft het maar steeds over het ontzilten van zeewater... en zeer wellicht niet onterecht. De voorraad zoet water in de wereld is nu eenmaal vele malen kleiner dan de voorraad zout water. Zo'n 10 jaar geleden waren Nederlanders bezig om Portugese beleidsmakers te interesseren voor het ontzilten van zeewater in de Algarve. Wat is daarvan geworden? Dat zoeken we op.
Droog! Heet!
 |
| Dreigen.... ja ja, maar niet doen! |
 |
| Het eerste hooi is alweer gemaaid. |
 |
| De eerste hooipakjes liggen al weer boven. |
Geleerd van het vorige jaar.
We gaan er eigenlijk al wel van uit, dat we de komende zomermaanden niet veel succes in de tuin zullen hebben. Als het weer zo blijft aanhouden, met temperaturen van 40-45ºC in de brandende zon, dan zal er veel schaduwdoek en water nodig zijn om de boel op gang te houden. De vorige zomer heeft ons geleerd, dat we in juni niet meer moeten zaaien, of kleine plantjes planten. Alles wat we nu oogsten, vriezen we zo veel mogelijk in. We zullen er aan moeten wennen, dat de zomer een tijd is om af te wachten... Hoe anders kunnen de dingen soms uitpakken...
We gaan er eigenlijk al wel van uit, dat we de komende zomermaanden niet veel succes in de tuin zullen hebben. Als het weer zo blijft aanhouden, met temperaturen van 40-45ºC in de brandende zon, dan zal er veel schaduwdoek en water nodig zijn om de boel op gang te houden. De vorige zomer heeft ons geleerd, dat we in juni niet meer moeten zaaien, of kleine plantjes planten. Alles wat we nu oogsten, vriezen we zo veel mogelijk in. We zullen er aan moeten wennen, dat de zomer een tijd is om af te wachten... Hoe anders kunnen de dingen soms uitpakken...
*
Ik bedacht dat ik de koolplantjes, die we in de eerste week van juni hebben geplant, kan afdekken met een bloempot. Dat beetje schaduw is voldoende om ze in de hitte overeind te houden. Ook hebben we snippers van riet of hout gestrooid, om de bovenlaag van de grond bedekt te houden, waardoor het vochtig blijft. Dat helpt.
 |
| De tuin heeft in de avond schaduw van de boom. |
 |
| bloempotten op de koolplantjes. |
Ook hopen we dat de plant-uien goed aanslaan, en niet zoals het vorige jaar zullen wegkwijnen. De uien, die we in februari hebben geplant zijn inmiddels klaar en droog. We weten nooit welke soort we zaaien of planten... Niemand kan het ons uitleggen. Dus we weten ook niet of we deze lang kunnen bewaren.
Ook hier in de tuin hebben de aardappelen last van de hitte. De eerste die zijn blaadjes boven de grond stak moest er aan geloven. Het prille blad verbrandde direct.
Onder het schaduwdoek gaat het beter...
 |
| Een week later... |
De meloenen in de tonnetjes slaan goed aan. Ze staan in de volle zon, dan worden ze lekker zoet. Met twee maal water per dag houden ze het goed uit. Het blad blijft fris groen en hangt niet slap.
Dit jaar heb ik de tomatenplanten vroeg geplant en goed gesnoeid. Dieven noemen we dat in Nederland. En we kijken met bewondering toe hoe de meeste zich ontwikkelen.
Deze zijn van het soort dat men Chucha noemt. Ze zijn meestal langwerpig, rond of spits, stevig en vlezig. Deze planten (in de kas, zelf gekweekt van zaad) geven zich volledig weg in zeker 4 trossen tomaten. Bij 6 trossen wordt de top er uitgeknipt, omdat we er vanuit gaan, dat de planten de zomer niet zullen overleven. In de kas is dat anders...
 |
| Deze tomaten zijn ook Chucha, maar dan van een andere soort, gekocht op de markt als planten. |
In de kas is alles altijd anders. Daar is het voorlopig nog goed toeven... Voorlopig, want voorlopig hebben we nog geen last van luizen en mieren gehad... voorlopig.
*
Ik heb dit allemaal nog niet opgeschreven... of het begint te regenen. Vandaag is het 24ºC. Een feest voor de planten! De wereld zit vol verrassingen. En er komen vast en zeker nog meer.
 |
| ´s Morgens vroeg om 6 uur... |
Juli 2017:
De wondere werking van mulch.
Ik ben er nog niet helemaal uit... maar toch kan ik mijn mond er niet over houden. Mulch... waar gebruik je het voor?
In het verleden, toen we nog in Nederland woonden gebruikten we (ook) mulch op de tuin. Want elk boekje over biologische landbouw repte er over... dus dat probeerden wij ook. We gebruikten grasmaaisel, wat peppelbladeren en het afval van de tuin. Liefst een dikke laag. Het resultaat was alarmerend. Het grasmaaisel ontkiemde, in de vele Nederlandse regens, tot een dikke laag onkruid en het blad verwerd tot een plakkende koek. We deden ongetwijfeld iets fout, maar het ei van Columbus hebben we in Nederland nooit meer kunnen vinden. Sedertdien teelden we onze groenten gewoon in de 'kale grond', op keurige rijen en met een goed uitgedokterde teeltopeenvolging.
Hier in Portugal is de situatie helemaal anders. En of we nu het ei van Columbus wel hebben gevonden laat ik in het midden, want het één is echt niet met het andere te vergelijken...
Om te beginnen maken we een totaal andere mulch, van riet en olijftakken. Eentje die niet de neiging heeft om te kiemen. Vooralsnog hakte Hendrik het riet en de takken met een kapmes. Zoiets is natuurlijk arbeidsintensief, maar een man met pensioen en een wil tot handelen heeft daar geen last van. Totdat het hem ging vervelen. En nu we een versnipperaar hebben aangeschaft is het hek natuurlijk van de dam.
(lees ook: 'Snoeien en Snipperen')
Het begon met de sla.
Na de hete zomer van 2016, zetten we in het najaar een eerste proef op met de teelt van sla in de volle grond, in de volle najaarszon. Daarvoor teelden we onze sla alleen in potten, onder een schaduwdoek. Rondom de planten legden we rietstrooisel, om de planten schoon te houden... alleen voor dat doel.
(lees ook: 'Een tuin in de Alentejo - Deel 2', onder het kopje 'Sla'.
Omdat de slateelt in potten, in die zomer van 2016, mislukte... wilden we deze zomer proberen om sla in de volle grond te telen. Nu ook weer met rietstrooisel rond te planten om deze schoon te houden. En... zo ontdekten we dat het riet meer functies heeft dan het schoon houden van de planten alleen. Het houdt ook de grond eronder vochtig. Dus experimenteerden we met nog meer riet, totdat we de hele tuin met een dikke mulch-laag hadden bedekt. Nu profiteren alle planten van de vochtige grond en bovendien ook nog eens van de relatieve koelte die het brengt.
Het vorige jaar gebruikten we ruiters en schaduwdoek om de tuin uit de zon te houden:
Het resultaat van de ruiters was belabberd. De planten waren verstoken van direct zonlicht. Wat aanvankelijk de bedoeling was, maar wat niet het juiste effect sorteerde. Planten hebben zonlicht nodig, is ons meerdere malen gebleken. Waar ze wel een hekel aan hebben is hete aarde rond hun wortels. En daartegen hielp geen doek.
Vooral de meloenen, die onder het schaduwdoek groeiden, smaakten op den duur naar bijna niets meer. Toen we het doek toch maar weer weghaalden kwam de smaak langzamerhand weer terug. De planten hingen slap in de zon, maar dit is kennelijk geen probleem, omdat ze voldoende water krijgen en ´s nachts de schade weer inhalen. Ook in de tonnetjes met meloenen legden we een dikke laag versnipperd riet. De ruiters staan er netjes naast en houden de plastic tonnetjes in het donker...
Waar er het vorige jaar geen ui meer boven de grond groeide (ze verdroogden allemaal) groeien nu frisse groene uien in de tuin. In de ergste hitte hangt alles er slap bij, maar zodra de avond in zicht is en de temperatuur wat zakt staat alles weer vrolijk rechtop.
Dit jaar hebben we bijna geen ruiters meer nodig. Alleen een dakje boven de aardappelplanten volstaat. Over de heel jonge slaplantjes zetten we wat bloempotten...
De wondere werking van mulch.
Ik ben er nog niet helemaal uit... maar toch kan ik mijn mond er niet over houden. Mulch... waar gebruik je het voor?
In het verleden, toen we nog in Nederland woonden gebruikten we (ook) mulch op de tuin. Want elk boekje over biologische landbouw repte er over... dus dat probeerden wij ook. We gebruikten grasmaaisel, wat peppelbladeren en het afval van de tuin. Liefst een dikke laag. Het resultaat was alarmerend. Het grasmaaisel ontkiemde, in de vele Nederlandse regens, tot een dikke laag onkruid en het blad verwerd tot een plakkende koek. We deden ongetwijfeld iets fout, maar het ei van Columbus hebben we in Nederland nooit meer kunnen vinden. Sedertdien teelden we onze groenten gewoon in de 'kale grond', op keurige rijen en met een goed uitgedokterde teeltopeenvolging.
Hier in Portugal is de situatie helemaal anders. En of we nu het ei van Columbus wel hebben gevonden laat ik in het midden, want het één is echt niet met het andere te vergelijken...
Om te beginnen maken we een totaal andere mulch, van riet en olijftakken. Eentje die niet de neiging heeft om te kiemen. Vooralsnog hakte Hendrik het riet en de takken met een kapmes. Zoiets is natuurlijk arbeidsintensief, maar een man met pensioen en een wil tot handelen heeft daar geen last van. Totdat het hem ging vervelen. En nu we een versnipperaar hebben aangeschaft is het hek natuurlijk van de dam.
(lees ook: 'Snoeien en Snipperen')
Het begon met de sla.
Na de hete zomer van 2016, zetten we in het najaar een eerste proef op met de teelt van sla in de volle grond, in de volle najaarszon. Daarvoor teelden we onze sla alleen in potten, onder een schaduwdoek. Rondom de planten legden we rietstrooisel, om de planten schoon te houden... alleen voor dat doel.
(lees ook: 'Een tuin in de Alentejo - Deel 2', onder het kopje 'Sla'.
Omdat de slateelt in potten, in die zomer van 2016, mislukte... wilden we deze zomer proberen om sla in de volle grond te telen. Nu ook weer met rietstrooisel rond te planten om deze schoon te houden. En... zo ontdekten we dat het riet meer functies heeft dan het schoon houden van de planten alleen. Het houdt ook de grond eronder vochtig. Dus experimenteerden we met nog meer riet, totdat we de hele tuin met een dikke mulch-laag hadden bedekt. Nu profiteren alle planten van de vochtige grond en bovendien ook nog eens van de relatieve koelte die het brengt.
Het vorige jaar gebruikten we ruiters en schaduwdoek om de tuin uit de zon te houden:
 |
| Onze tuin in 2016 |
Vooral de meloenen, die onder het schaduwdoek groeiden, smaakten op den duur naar bijna niets meer. Toen we het doek toch maar weer weghaalden kwam de smaak langzamerhand weer terug. De planten hingen slap in de zon, maar dit is kennelijk geen probleem, omdat ze voldoende water krijgen en ´s nachts de schade weer inhalen. Ook in de tonnetjes met meloenen legden we een dikke laag versnipperd riet. De ruiters staan er netjes naast en houden de plastic tonnetjes in het donker...
Waar er het vorige jaar geen ui meer boven de grond groeide (ze verdroogden allemaal) groeien nu frisse groene uien in de tuin. In de ergste hitte hangt alles er slap bij, maar zodra de avond in zicht is en de temperatuur wat zakt staat alles weer vrolijk rechtop.
Dit jaar hebben we bijna geen ruiters meer nodig. Alleen een dakje boven de aardappelplanten volstaat. Over de heel jonge slaplantjes zetten we wat bloempotten...
 |
| ´s Morgens om 9 uur. |
 |
| Uien en bloemkool planten. |
 |
| Onder de hete zon. Bloempotten over de jonge slaplantjes. |
 |
| De sla is goed aangeslagen... en heeft geen afdekking meer nodig. Ze staat in de volle zon, zonder problemen. |
 |
| 1715 gram... bijna 2 kilo :) En lekker ! |
 |
| De mulch houdt de grond koel en vochtig. |
Onze voorgaande ervaringen waren wel anders: Geen vruchten aan de planten, of anders héél gevoelig voor neusrot.
Dit tomaten-ras is ons dus min of meer overkomen. We zullen nu weer zaad winnen uit deze tomaten en ze het volgende jaar weer zaaien, gade slaan en er wellicht ook verslag doen.
Neusrot? Daar hadden we vroeger nou nooit geen last van.
De tomatenteelt was de meest gemakkelijke teelt die je maar kon denken. Alle tomaten uit de winkel waren goed voor het winnen van zaad en alle planten waren onverwoestbaar. Wat is er gebeurt inmiddels?
We hebben ons laten vertellen, dat neusrot ontstaat doordat er te weinig water wordt gegeven. Neusrot schijnt geen ziekte te zijn. Het is slechts een 'verschijnsel'. Sommige berichten melden echter dat men kalk moet geven om neusrot te voorkomen. Als we tomaten telen in potten geven we vaak wat Dolomiet kalk bij. Hier in de tuin sproeien we alleen extra water. De bladen vouwen zich tegen de hitte. Maar de tomaten genieten van de warme zon. Een sterk Portugees ras?
 |
| Midden op de dag in de hete zon. |
En dan is er nog het verhoogde bed naast ons huis... Hierboven hangen we elke zomer een schaduwdoek, die de zon een gedeelte van de dag tempert. De ochtendzon heeft er nog wel vrij spel. Het is ijsbergsla die we hier proberen te telen en dit is het povere resultaat. De planten hebben we gezaaid (dus niet gekocht) met zaad van biologische oorsprong. Ze maken eerst grote bladen, die vervolgens omvallen en de neiging lijken te hebben om weer in de grond te willen verdwijnen. Daarna vormt zich een losse krop, die later dichter groeit.
Hier zou een dikke laag mulch ook niet hebben misstaan, om de planten schoon te houden. De onderste bladen verwelken nu al, vertonen gaten. En de plant staat op een steeltje. Het ziet er niet uit :)
Hendrik wilde proberen, om beide soorten sla, (de gekochte planten en de zelf gezaaide ijsbergsla) ook in potten te telen. Ze staan nu in de schaduw onder een steeneik bij het huis, met af en toe zon en wat wind. Hier vordert de groei redelijk.
 |
| De krulsla die je hier op de markt kunt kopen. Dezelfde die nu ook in de tuin staat en die zulke enorme resultaten geeft. |
 |
| Ook de aardbeien staan al een tijdje onder de boom en voelen zich daar wel thuis. |
 |
| Krulsla, rode kool en bloemkool in de tuin. En boven verwachting een groot succes. |
De weerberichten voor de komende drie maanden zijn alarmerend.
De laatste twee dagen van Juli.... Voor de komende 3 maanden wordt geen regen meer verwacht.
Het gouvernement kondigt water restricties af. Geen zwembaden meer die gevuld mogen worden. Geen tuinen en grasvelden die nog mogen worden besproeid. De boeren hebben last van droogte. Voor het blussen van de branden wordt water genomen uit de waterbekkens van de boeren... wat de doodsteek voor een boer kan betekenen. Aan alle kanten dreigt het resultaat van conflicterende regelgeving. Regels die tegen elkaar indruisen en tot simpelweg wanbeleid leiden.
Wij weten niet hoe groot onze natuurlijke watervoorraad is. Als de pompput leeg is, staan we de komende tijd met helemaal lege handen. Dus hebben we besloten, om de weelde, die onze tuin dit jaar is, wat te temperen. Want er gaan natuurlijk wel sloten water op die tuin. Als vanzelfsprekend, maar nu niet meer zo heel voor de hand liggend... helaas. Dus de bloemen liggen nu in de compostbak. En nu de enorme 'explosie' van de meloenoogst zo'n beetje voorbij is laten we de planten niet staan, om nog meer meloenen te maken. Die gaan nu ook in de compostbak.
 |
| Bloemen opgeruimd, bietjes gerooid en meloen-tonnetjes op non actief. |
Men zou er natuurlijk voor kunnen zorgen dat zoet water niet meer naar de zee stroomt en bovendien ook dat zoet water niet meer wordt vervuild. We hebben er een bende van gemaakt, van onze wereld.
Stella.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten