Stalmestbereiding, een oude wijsheid.

De methode die we volgen voor de compostering, van het gras- en kruidenhooi dat we maaien, stamt uit een oude wijsheid. Dit boekje, en met name dit hoofdstuk 3 uit dat boekje, zette ons aan het denken. Van daaruit zijn we verder gaan zoeken naar meer informatie over de 'methode Krantz'; een methode om 'Edelmest' te produceren werd een methode om gras- en kruidenhooi te enten en te composteren. Helemaal op basis van de microbiologie binnen de compostering van stalmest in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw...
Voor ons was dit boekje de aanleiding om iets van de 'microbiologie van den akker' te begrijpen... een kennis die noodzakelijk is om te begrijpen hoe compost (organisch materiaal) samen werkt met de grond (steenstof, sterrenstof)...
Prof. Dr. Jan Smit: "... Dat wil dus zeggen, dat mest niet in de eerste plaats plantenvoedsel, maar wel microbenvoedsel zijn moet!"

*

Uit 'Microbiologie van den Akker en der Landbouwproducten" door Prof. Dr. Jan Smit. Uitgegeven in 1943 door J. Noorduijn en Zoon N.V. te Goringem
in de reeks 'Noorduijn's Wetenschappelijke Reeks' nummer 12.

Hoofdstuk 3: "Stalmestbereiding en -conservering; compostering"

Enkele verdere opmerkingen van Prof. Dr. Jan Smit uitgelicht,
(min of meer 'vertaald' in het huidige Nederlands):

- Beschimmelt het stro in de mest, dan zal de stikstof in schimmelmateriaal worden vastgelegd. Zo ook zal vaak nog stikstof uit de omgevende aarde worden gebruikt om te verteren. De aarde wordt armer aan stikstof in plaats van rijker.

- Bij het luchtig stapelen van de mest ontstaat broei en daarmee een snelle verbranding van de aanwezige koolstof. Het voornaamste product is dan koolzuur, dat in de atmosfeer verloren gaat.

- Bij een an-aerobe mestverwerking wordt belangrijk meer stikstof in ammoniak omgezet dan bij een meer aerobe behandeling. Er wordt minder koolzuur (meer methaan) geproduceerd, waarbij het materiaal uiteenvalt en kruimelig wordt. Humusvorming vindt plaats.

- Edelmest (volgens de methode Krantz) bereidt men door eerst te broeien tot ca. 60ºC, waarbij een sterke vertering van de koolstofverbindingen plaats vindt. Na 3 á 4 dagen wordt de massa door aanstampen in an-aerobe veranderd. Door afdekken bewaart men zo goed mogelijk de hoge temperatuur. De aanwezige ammoniak wordt vastgelegd. Stikstofverlies door denitrificatie vindt niet meer plaats. De mest wordt als het ware geconserveerd.

Jan Smit: "Naast een stikstofverlies door vervluchtiging van ammoniak is er echter nog een ander mogelijk, nl. de denitrificatie van aanwezige nitraten, waardoor vrije stikstof in de lucht verdwijnt. (...) Nitrificatie vereist echter zuurstof en dat is een reden te meer, waarom an-aerobe mestbehandeling is aan te bevelen."

Jan Smit: "Het zal duidelijk zijn, dat een dergelijke vertering ook op andere stoffen dan mest kan worden toegepast..."
Waarmee wij inmiddels zo veel ervaring hebben opgedaan, dat de toevoeging van alleen een beetje mest aan de te composteren materialen (ons gras- en kruidenhooi) voldoende is gebleken, om het gehele broei- en verwerkingsproces op gang te brengen en te doen slagen.
Ook is het raadzaam om de materialen zo veel mogelijk te drogen, alvorens met de compostering te beginnen, om het zo goed mogelijk toegankelijk te maken voor de invloed van de composteringsbacteriën in het proces.
Dus de opmerking van Dr. Jan Smit om nog stoffen aan het proces toe te voegen is (wat ons betreft) volledig achterhaald en onnodig. Maar, wellicht is het interessant voor u om de proeven van 'Waksman en Gerretsen' met de compostering van boombladeren te herhalen? Wij zelf kiezen liever voor een zo eenvoudig mogelijke methode, die geen extra kosten vereist, waarbij slechts de natuur zijn verstandige werk kan doen.

Aardig is het om te lezen hoe de 'moderne technische toepassing van stedelijk huis-, markt- en straatvuil' wordt besproken... Jan Smit: 'zoals die thans voor het Haagse vuil te Wijster in Drenthe wordt toegepast' (1943). Een tijd waarin het (huishoudelijk) plastic nog niet zijn intrede had gedaan...  En ook een tijd van oorlog, die grote invloed had op het vuil dat mensen produceerden. Dr. Jan Smit: 'Wel is waargenomen, dat sedert 1940 het vuil blijkbaar verarmd is, waarschijnlijk door sterke vermindering der vetbestanddelen'... 

Lees verder nog:
'Het composteren van grassen, hoe ik het doe'
'Waarom dompelen met entvloeistof?'
'De methode Krantz'
'Oude kennis, Nieuwe Inzichten'
'Dr. Elaine Ingham en Beccari Cellen'
'Microbiologie voor Dummies'
'Onze grond is vruchtbaar!'
'Steenstof, Sterrenstof'

*

Hier een volledige afdruk van de oorspronkelijke tekst:

... We blijven optimistisch. Net als Prof. Dr. Jan Smit, die in zijn tijd, in het midden van de tweede wereldoorlog, die tot 1945 zou duren... niet kon bevroeden dat door de enorme vlucht die kunstmeststoffen in de landbouw hebben gemaakt, passend binnen het huidige globale grootschalige landbouwbeleid... mest inmiddels is gedegradeerd tot een lastig restproduct, waar we maar geen echt nuttige bestemming voor kunnen vinden. Maar... we blijven optimistisch. Ook beloven we onze archieven eens wat meer na te zullen pluizen, om zo af en toe hieruit iets nuttigs te posten :)

*

Stella.