Hoe begin je met de compostering van grassen? - Deel 2
(Deel 1: Nederlanders in de Alentejo)
Kashi woont op een Monte in de Alentejo. Ze vertelt over haar eerste ervaringen met de compostering van hooi:
Broeien?
Kashi: "Ons broeiproces komt maar langzaam op gang, of misschien wel helemaal niet. Het hooi voelt nog steeds koud en dat moet niet. Wij willen geruststelling! De situatie is precair, een onoverkomelijk moment in de kringloop, van niet alleen moeder natuur. Nu komt het erop aan! Laat je je afschrikken door tegenwind, laat je je leiden door: angst, onrust, onzekerheid, heb je de kracht om uit te houden, af te wachten, ben je in touch met je intuïtie, of ben je te lui of te moe om het nog eens te bestuderen, durf je in te grijpen of juist niet?"
Spannend...
Composteren om stabiele humus te maken...
Vers gemaaid hooi heeft een C/N verhouding van ongeveer 19 C (is koolstof) staat tot 1 N (is stikstof). Voor de compostering is dit voldoende. Tijdens de compostering wordt de koolstof in het plant-materiaal afgebroken door bacteriën, die daarvoor stikstof nodig hebben. Dus andersom, heeft de stikstof de bacteriën nodig om de koolstof te kunnen afbreken.
Als er te weinig stikstof in het plant-materiaal aanwezig is, krijgen de schimmeldraden de kans om de koolstof te consumeren. Dit is het geval bij vochtig stro (of hooi) zonder mest. De schimmel is er 'als de kippen' bij om de koolstof 'op te eten'. En wij willen nu juist dat die stikstof mee helpt om het composteringsproces zo te sturen, dat alle koolstof wordt vastgelegd in stabiele humus.
(Deel 1: Nederlanders in de Alentejo)
Kashi woont op een Monte in de Alentejo. Ze vertelt over haar eerste ervaringen met de compostering van hooi:
Broeien?
Kashi: "Ons broeiproces komt maar langzaam op gang, of misschien wel helemaal niet. Het hooi voelt nog steeds koud en dat moet niet. Wij willen geruststelling! De situatie is precair, een onoverkomelijk moment in de kringloop, van niet alleen moeder natuur. Nu komt het erop aan! Laat je je afschrikken door tegenwind, laat je je leiden door: angst, onrust, onzekerheid, heb je de kracht om uit te houden, af te wachten, ben je in touch met je intuïtie, of ben je te lui of te moe om het nog eens te bestuderen, durf je in te grijpen of juist niet?"
 |
| Oud hooi om de compostering mee te beginnen... zonder dat je nog precies weet hoe het proces verloopt... is lastig. En toch leer je er van :) |
Kashi: "Onze resultaatgericht handelen heeft het vandaag van ons gewonnen. We zijn naar ons vriendelijke boertje gegaan en hebben nog wat meer mest gehaald. Zo vers onder de koe vandaan...
Dus we hebben nog wat mest bovenop de laag in de big bag gedaan en de volgende lading geënt hooi er weer bovenop. Hier zat de broei er al in, in het druipvat! Het voelde warm aan! Joepie. Goed hooi is dus van groot belang hebben we geleerd. Dank jullie wel voor het verse hooi!"
 |
| Magda (de moeder van Kashi) is al net zo bevlogen door de microbiologie als wij, en wil zelf ervaren hoe het allemaal werkt en moet worden gedaan... Het verse hooi dompelen in entvloeistof (in de dompelbak) en het uit laten druipen in het tweede vat. Daarna gaat het direct in de big bag. Daar wordt het gedurende een aantal dagen telkens hoger opgestapeld, totdat de big bag vol is, of het hooi op is. Dat bespaart opslagruimte. Meerdere opslagvaten zijn dan niet nodig. |
Kashi: "Het lijkt erop dat het onbegrijpelijke mysterie, het grote raadsel van het samenspel aller dingen en de verbazing dat alles op zijn plaats gehouden wordt, zo overweldigt dat iets in mij wil stoppen om het te begrijpen. Maar als dat niet lukt, wat dan? Bidden of mediteren en vertrouwen dat alles wat op mijn bord terecht komt in 'bewustzijns-compost' veranderen kan? Het lijkt een balans-act. Een oude tegenstelling tussen denken en voelen en de handeling die daar al dan niet uit voort vloeit. Zou een mix van die twee de oplossing zijn? Er verrijst een vermoeden, het vermoeden dat moeder natuur mij toch maar als een miertje beschouwt, die even mag spelen. Maar daarom niet getreurd, wij ontdekken of spelen vrolijk verder, wetende dat er meer mieren zijn die spelen en daardoor warmte verspreiden."
 |
| "Dit voelt warm..." |
 |
| "Nee... heet! Ik kan mijn hand er bijna niet in houden!" |
 |
| "Een feestje!" |
Vers gemaaid hooi heeft een C/N verhouding van ongeveer 19 C (is koolstof) staat tot 1 N (is stikstof). Voor de compostering is dit voldoende. Tijdens de compostering wordt de koolstof in het plant-materiaal afgebroken door bacteriën, die daarvoor stikstof nodig hebben. Dus andersom, heeft de stikstof de bacteriën nodig om de koolstof te kunnen afbreken.
Als er te weinig stikstof in het plant-materiaal aanwezig is, krijgen de schimmeldraden de kans om de koolstof te consumeren. Dit is het geval bij vochtig stro (of hooi) zonder mest. De schimmel is er 'als de kippen' bij om de koolstof 'op te eten'. En wij willen nu juist dat die stikstof mee helpt om het composteringsproces zo te sturen, dat alle koolstof wordt vastgelegd in stabiele humus.
We willen twee dingen niet:
- We willen niet dat de schimmel de voedingsstoffen in het plant-materiaal vastlegt, omdat het daarna zo lang duurt voordat die voedingsstoffen weer vrij komen... voor de planten in je moestuin. Daarom maken we het hooi voldoende nat en enten het met mest-bacteriën.
- We willen niet dat de grassen verzuren. Iets dat bij de productie van kuil (veevoeder) gebruikelijk is. Daarom drogen we de grassen tot hooi, alvorens de compostering te beginnen. Waarmee het voor de mest-bacteriën gemakkelijker is om het proces over te nemen.
Als er voldoende stikstof in het hooi aanwezig is, hebben we minder mest nodig om de bacteriën hun werk te laten doen. Is er niet zo veel stikstof in het plant-materiaal aanwezig, dan gebruiken we wat meer mest, om dit probleem op te lossen.
Omstandigheden.
Ook met het weinige uitgangsmateriaal, dat zij heeft, is het Kashi gelukt om broei tot stand te brengen. Iets dat ons nog niet is gelukt!
Wij wonen slechts een half uur rijden van elkaar en toch heerst er op haar Monte een geheel ander klimaat, dan bij ons. Hier is het veel droger en extremer, dan bij haar. In haar omgeving ziet men kans om vruchtbomen tot bloei te brengen. Ook groeit er spontaan van alles, dat men ook in de (veel zuidelijker) Algarve kan vinden.
De reden? We doen een gok en wijten het klimaatverschil aan de vele bomen rond haar huis... Deze zouden een zelfde beschutting kunnen geven, als die we in ons naburige dorp kunnen vinden. Want daar staan de sinaasappelbomen ook tussen de huizen... en bloeit de bougainvillea. Terwijl wij hier, op onze Monte, nog niet eens een pruimen-boom to wasdom kunnen brengen...
*
Stella.
*
Nawoord van Magda:
"De manier van compost maken zoals Hendrik het ons intussen geleerd heeft, heeft een ommekeer in mij bewerkstelligt en laat iets nieuws ontstaan. Het is alsof ik even in de geheime keuken van moeder aarde heb mogen kijken, ondersteund door een microscoop weliswaar, ziende dat er ontelbare beestjes op een fantastisch ingenieuze manier bezig zijn, om als een onzichtbare schakel de kringloop van de natuur in stand te houden.
Dat wij deze schakel in de laatste 50tot60 jaar vernietigd hebben is treurig, maar vooral kortzichtig. Wij werden even verleid door de beloftes van grotere opbrengsten, voor minder inspanning en sloten onze ogen voor de slavernij, die de afhankelijkheid van de industrie met zich mee zou brengen, niet wetende wat er in de aarde voor uitputtingsslag op gang zou komen. Het lijkt alsof wij met zijn allen de verkeerde afslag genomen hebben, of nog scherper gezegd, wij mensen plaatsten ons boven de natuur. Het is schijnbaar moeilijk te verdragen (voor onze ego's) dat er iets aanwezig is in ons Zijn, dat ons verstand te boven gaat... en iets wat zich maar niet wil openbaren.
Ik kan me niet herinneren dat bij ons thuis op de boerderij aan de keukentafel ook maar een woord vuil werd gemaakt over afhankelijkheid of twijfel. De techniek en de wetenschappelijke uitvindingen behelsden de toekomst en die zag er daardoor rooskleurig uit, punt.
Al consumerend en nestelend in een comfortable leven, worden wij alsmaar dommer gemaakt door de zogenaamde vooruitgang. Onze kinderen hebben geen kijk op hun afhankelijkheidspositie, hangend aan het infuus van de industrie, de overheid en haar opiniepeilers. Al het menselijke verlangen naar een authentiek vrij leven schijnt eruit gemolken te zijn.
Wat nu? Moeten wij weer bang gemaakt worden, dat we niet overleven? Is angst het enige middel om ons wakker te schudden? Of moet ons verlangen zo gemanipuleerd worden, dat het ons op het rechte pad brengt?
Dit klinkt niet echt overtuigend in mijn oren. Mijn voorstel zou zijn, alle afhankelijkheid, manipulatie, angst etc., diep in ons te onderzoeken, tot we uiteindelijk zien hoe ze in ons opereren, wanneer ze actief zijn, en wie we zouden zijn als we ze kwijt waren. Volgens mij ligt daar onze vrijheid.
Een vrij mens, niet gegijzeld door verlangen en angst, zou iets uit een spontane, natuurlijke vanzelfsprekendheid doen. Hij zou de kringlopen der natuur op een gezonde en onzelfzuchtige manier bejegenen. In deze natuurlijke intelligentie, zou automatisch respect en nederigheid voor de schepping tot uitdrukking komen. Zoals sommige wetenschappers het zo mooi illustreren; als de mens 100% kan weten, weet hij nu slechts 1%. Bescheidenheid siert de mens.
Wij hebben dus een nieuw soort mens nodig, een mens die bereid is naar zichzelf te kijken en de ketenen die hem binden te doorzien. Dan wordt hij als compost een vruchtbare lid in de keten."
*
Magda.
Moeder, grootmoeder en boerendochter.
- We willen niet dat de schimmel de voedingsstoffen in het plant-materiaal vastlegt, omdat het daarna zo lang duurt voordat die voedingsstoffen weer vrij komen... voor de planten in je moestuin. Daarom maken we het hooi voldoende nat en enten het met mest-bacteriën.
- We willen niet dat de grassen verzuren. Iets dat bij de productie van kuil (veevoeder) gebruikelijk is. Daarom drogen we de grassen tot hooi, alvorens de compostering te beginnen. Waarmee het voor de mest-bacteriën gemakkelijker is om het proces over te nemen.
Als er voldoende stikstof in het hooi aanwezig is, hebben we minder mest nodig om de bacteriën hun werk te laten doen. Is er niet zo veel stikstof in het plant-materiaal aanwezig, dan gebruiken we wat meer mest, om dit probleem op te lossen.
 |
| Dieper in de bag bag is het heter :) Maar zo ver gaat onze thermometer niet... |
Ook met het weinige uitgangsmateriaal, dat zij heeft, is het Kashi gelukt om broei tot stand te brengen. Iets dat ons nog niet is gelukt!
Wij wonen slechts een half uur rijden van elkaar en toch heerst er op haar Monte een geheel ander klimaat, dan bij ons. Hier is het veel droger en extremer, dan bij haar. In haar omgeving ziet men kans om vruchtbomen tot bloei te brengen. Ook groeit er spontaan van alles, dat men ook in de (veel zuidelijker) Algarve kan vinden.
De reden? We doen een gok en wijten het klimaatverschil aan de vele bomen rond haar huis... Deze zouden een zelfde beschutting kunnen geven, als die we in ons naburige dorp kunnen vinden. Want daar staan de sinaasappelbomen ook tussen de huizen... en bloeit de bougainvillea. Terwijl wij hier, op onze Monte, nog niet eens een pruimen-boom to wasdom kunnen brengen...
Kashi: "Eigenlijk zouden jullie weer een kijkje moeten komen nemen. De tuin heeft aardig vorm gekregen. Niet af natuurlijk, maar welke tuin is dat al..."
 |
| Kashi's tuin, in de laatste week van november 2017. |
 |
| Kashi: "Vol verwachting klopt ons hart." |
Stella.
*
Nawoord van Magda:
"De manier van compost maken zoals Hendrik het ons intussen geleerd heeft, heeft een ommekeer in mij bewerkstelligt en laat iets nieuws ontstaan. Het is alsof ik even in de geheime keuken van moeder aarde heb mogen kijken, ondersteund door een microscoop weliswaar, ziende dat er ontelbare beestjes op een fantastisch ingenieuze manier bezig zijn, om als een onzichtbare schakel de kringloop van de natuur in stand te houden.
Dat wij deze schakel in de laatste 50tot60 jaar vernietigd hebben is treurig, maar vooral kortzichtig. Wij werden even verleid door de beloftes van grotere opbrengsten, voor minder inspanning en sloten onze ogen voor de slavernij, die de afhankelijkheid van de industrie met zich mee zou brengen, niet wetende wat er in de aarde voor uitputtingsslag op gang zou komen. Het lijkt alsof wij met zijn allen de verkeerde afslag genomen hebben, of nog scherper gezegd, wij mensen plaatsten ons boven de natuur. Het is schijnbaar moeilijk te verdragen (voor onze ego's) dat er iets aanwezig is in ons Zijn, dat ons verstand te boven gaat... en iets wat zich maar niet wil openbaren.
Ik kan me niet herinneren dat bij ons thuis op de boerderij aan de keukentafel ook maar een woord vuil werd gemaakt over afhankelijkheid of twijfel. De techniek en de wetenschappelijke uitvindingen behelsden de toekomst en die zag er daardoor rooskleurig uit, punt.
Al consumerend en nestelend in een comfortable leven, worden wij alsmaar dommer gemaakt door de zogenaamde vooruitgang. Onze kinderen hebben geen kijk op hun afhankelijkheidspositie, hangend aan het infuus van de industrie, de overheid en haar opiniepeilers. Al het menselijke verlangen naar een authentiek vrij leven schijnt eruit gemolken te zijn.
Wat nu? Moeten wij weer bang gemaakt worden, dat we niet overleven? Is angst het enige middel om ons wakker te schudden? Of moet ons verlangen zo gemanipuleerd worden, dat het ons op het rechte pad brengt?
Dit klinkt niet echt overtuigend in mijn oren. Mijn voorstel zou zijn, alle afhankelijkheid, manipulatie, angst etc., diep in ons te onderzoeken, tot we uiteindelijk zien hoe ze in ons opereren, wanneer ze actief zijn, en wie we zouden zijn als we ze kwijt waren. Volgens mij ligt daar onze vrijheid.
Een vrij mens, niet gegijzeld door verlangen en angst, zou iets uit een spontane, natuurlijke vanzelfsprekendheid doen. Hij zou de kringlopen der natuur op een gezonde en onzelfzuchtige manier bejegenen. In deze natuurlijke intelligentie, zou automatisch respect en nederigheid voor de schepping tot uitdrukking komen. Zoals sommige wetenschappers het zo mooi illustreren; als de mens 100% kan weten, weet hij nu slechts 1%. Bescheidenheid siert de mens.
Wij hebben dus een nieuw soort mens nodig, een mens die bereid is naar zichzelf te kijken en de ketenen die hem binden te doorzien. Dan wordt hij als compost een vruchtbare lid in de keten."
*
Magda.
Moeder, grootmoeder en boerendochter.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten