De steen... Een akelig ongeluk

Bij Kashi:

Kashi's dompelbak met haar grote steen op het bamboematje, welk geheel het te dompelen hooi een etmaal onder water moet houden. Het werkt perfect zo te zien. De bacteriën maken enthousiaste bubbels. Misschien is dit voor enkelen geen fraai gezicht, maar voor ons is het bingo!

Maar dan... Die steen moet er uit als de ton leeg gehaald moet worden... Dus waar laat je die? Ergens vlakbij... ergens op? Of gewoon maar op de grond, waar stenen doorgaans liggen?

Kashi legt haar steen naast de ton op de grond. 

Dat gebeurt zo een aantal dagen achtereen, want elk etmaal gaat de ton leeg om met het druipen te beginnen... en moet het weer vol om nieuwe pakjes hooi te dompelen. Het is geen zwaar karwij, want het maken van pakjes maakt het in- en uithalen van het hooi gemakkelijk. Het raakt niet verstrengelt, zodat je zware druipende pakjes vork voor vork uit de ton kan halen.

Dus dit gaat allemaal goed tot het moment dat Kashi haar steen weer eens van de grond moet tillen... Ze komt niet meer overeind. De rug zegt 'ho!'

En zo eindigt dit verhaal in een triest en pijnlijk ziekbed van meerdere weken. 

Hendrik heeft een oude en ervaren rug. Wat die rug, in een lang leven, te verduren heeft gehad wil niemand meemaken. Dus al zijn handelingen staan in het teken van 'spaar de rug'. Dat gaat zo langzamerhand vanzelf en hij denkt daar eigenlijk nooit echt over na. Maar nu dit... Hij maakt zich verwijten, dat hij niet heeft gewaarschuwd... 'Maak een verhoging waar je je steen op kan leggen! Maakt niet uit wat. Iets stevigs!'

Bij Hestel:

Stille getuigen... December 2017. Nu het composteren weer is gebeurd. Het vocht van de lucht condenseert op de ton en geeft mooi het niveau van het achtergebleven percolaat water aan. Dit water kan in de ton worden bewaard tot de volgende composteer sessie. De kleinere stenen op de foto worden gebruikt om dé steen nog eens te verzwaren. Voornamelijk in het begin van het composteer seizoen is het te dompelen hooi zo veerkrachtig, dat het maar met moeite onder waterniveau kan worden gehouden. Later in het seizoen, als het hooi langer is bewaard, wordt het wat futlozer. Maar we willen graag de fut er in houden. Met meer fut, een betere broei!

Voor zichzelf heeft Hendrik een echte zuil gemetseld... een sokkel voor een steen. En misschien is deze steen wel een echt kunstwerk, dat een sokkel verdient. Meestal verraadt men niet hoe een kunstwerk to stand komt. Maar hier maken we, speciaal voor onze lezers, een uitzondering :)

Het mag duidelijk zijn, dat deze steen is gestort van beton. De straal van de ton bepaalt de maat (daarbinnen dus, niet er buiten :). Het gat in het midden is bedoeld om het water door te laten... anders zou al het water bij het aandrukken over de rand van de ton worden geduwd... dus een beetje netjes moet het aandrukken wel verlopen...

Dat storten van het beton komt pas helemaal aan het einde van het werk, nadat de constructie in het geheel is gemaakt. 

Als volgt:

- Neem een plaat multiplex (underlayment, chip wood), voldoende groot. Bepaal de maat van de cirkel en teken deze hierop af.

- Bepaal de hoogte van de cirkel en maak een opstaande rand van dun hout, of dik karton. Dun hout kan je buigen als het helemaal nat is en dik karton kan je altijd buigen. Desnoods gebruik je steuntjes, aan de buitenkant (stenen bijvoorbeeld), om de cirkel zo goed mogelijk in stand te houden. Je kunt ook gaatjes in de plaat boren (buiten de cirkel) en er stukjes rondhout in steken, waarmee je de opstaande rand in een cirkel houdt.

- Bepaal de totale maat van de cirkel met daarbij de hoogte van de opstaande rand. Knip dit ruim uit een plastic folie. Dus de cirkel is nu vergroot met ten minste de hoogte van de opstaande rand. Leg de folie in de cirkel. Bij het storten van het beton drukt de folie zich tegen de opstaande rand.

- Plaats een plastic pot of een doorgesneden fles in het midden van de cirkel, op de folie. Verzwaar de pot met een steen zodat hij op zijn plaats blijft. Hier komt dus het gat in de steen. 

- Vul de cirkel met een creatief vlechtwerk (een wapening) van betonijzer, gaas en/of iets anders van metaal, dat later het beton bij elkaar gaat houden. Maak er een mooie complexe constructie van. Bind alles aan elkaar met ijzerdraad.

- Zoek een viertal mooie slotbouten van gelijke en zeker ook voldoende lengte. Tussen het latere beton en de lat moet voldoende ruimte zijn om je vuist (je vuist, niet alleen je hand) er onder te kunnen bewegen. De kop (het slot) van de bout komt onderaan, in de steen. De schroefdraad steekt omhoog. Hierop komt de lat. 

- Maak twee handvatten van houten latten. Het zijn handvatten, dus ze moeten gemakkelijk in de hand liggen. Lengte van het hout bepalen. Gaten voor de bouten boren. Twee gaten per handvat. De bouten kan je beschermen met een plastic buisje. Dan kan je de vier bouten in de latten vastzetten met ringen en moeren.

- Zoek een viertal steentjes van gelijke hoogte, waar je later de bouten op kan zetten, zodat ze niet onderuit de steen gaan steken. Ongeglazuurde scherven kunnen hiertoe goed dienen. Leg de steentjes onder het ijzer vlechtwerk, op de plaats waar de bouten moeten komen. 

- Maak de bouten vast onder het vlechtwerk van ijzer en gaas, met ijzerdraad. Desnoods verbind je de handvatten eerst met elkaar met een plankje (met plankjes), zodat ze stabiel blijven. Dat plankje kan je er later weer af schroeven, als het beton is gestort en gedroogd.

- Prepareer je beton. Eén cement, twee zand, drie grind. Voldoende water voor een 'dik pannenkoek beslag'. We houden het leuk :)

- Stort het beton op een mooie dag of op een droge plaats. En zorg er voor dat de folie het beton niet laat weglopen. Laat alles drogen, wat zeker 2 x 24 uur zal duren. Dus heb geduld.

- Neem je kersverse kunstwerk van de plaat en ontdoe het van alle rommel die er niet aan hoort.

Hier nog een kleine tekening, om duidelijk te maken hoe Hendrik zijn slotbouten aan de handvatten heeft gemonteerd:

*

Met Kashi gaat het inmiddels al weer een beetje beter.  Ze viert haar Kerst in Nederland. Lekker warm bij de CV en gezellig met Magda en de familie. We zullen zien hoe het verder gaat...

Kashi: "Ik blijk een waardevol voorbeeld over het hoofd gezien te hebben. Ik kan me herinneren dat Hendrik het al wél zei, bij onze eerste ontmoeting, waar die sokkel voor diende... Maar ik dacht, 'Ach hij is een oude man (zou ook kunnen, dat hij dat zelf gezegd heeft), dat heb ik als jong mens niet nodig'. Het zijn oude ingesleten gewoontes: Voor de makkelijkste weg kiezen (zonder sokkel), snelle conclusies trekken (het niet echt op me in laten werken, waarom hij er eentje heeft en of dat mij had kunnen helpen), het zelf willen uitvogelen (door m'n rug gaan om erachter te komen). Ik kan alleen maar hopen dat ik beter zal opletten in het vervolg. En een sokkel, die komt er zeker!"

En misschien ook wel een goede steen. Want de huidige ligt inmiddels in tweeën :)

*

Stella.