We kwamen op een boerderij te wonen, eigenlijk per ongeluk, of liever, bij geluk. We waren, Stella en ik, nog maar net getrouwd, de eerste baby opkomst, en de boerderij was naast een soort ontsnapping, ook een avontuur, op weg naar een toekomst, maar dat wisten we nog niet.
Ik had werk gevonden als badmeester in een nabijgelegen dorp, dus een inkomen was er ook, en naast het feit dat we ons moesten wennen aan het boerderijleven, moesten we ook het huis inrichten naar onze smaak, maar ook een weg vinden in de problemen die een huis, wat lang niet bewoond is, met alle ongemakken die dat geeft. Er was geen gas aansluiting, die kwam pas later (en dat in Groningen) en een pomp, voor water. (Later kregen we ook waterleiding). Het was dus een beetje afzien, want we waren anders gewend, misschien zou het nu off-grid wonen heten.
Maar we voelden ons gelukkig, en onze kinderen ook. Later gingen we tuinieren, en geiten houden, en koeien, maar achteraf bezien hadden we het bij tuinieren moeten laten. Met het tuinieren kwam het composteren mee. In de avond boekjes lezen, overdag tuinieren en verbouwen. Rudolf Steiner kwam via de boeken mee, en ook 'tuinieren zonder gif' en meer van dat soort boeken. Maar omdat ,Stella mijn vrouw, en ik veel met kunst en muziek te maken hadden gehad, kwamen we op het idee om een stichting in het leven te roepen. Stichting ter integratie van kunst, ambacht,landbouw, en samenleving. Een prachtig doel, maar daar bleef het lang bij.
Van de boerderij kwamen we in een dorp te wonen, en ik was werkloos geworden. Ik kwam in de bijstand terecht, en was dus werkeloos. Ik kreeg toen het idee voor een werkloosheid project, om mensen aan het werk te helpen, want er was niet veel werk in Groningen, toen. Er waren ook anderen geïnteresseerd, we kwamen in de krant en er was beweging. Ik had ook een plan uitgewerkt, de kosten en baten uitgerekend, maar er kwam een hoeveelheid organische stof te kort in het geheel, want de opbrengsten verdwenen naar de klanten, en dat moest aangevuld worden. Het project was op grondslag van een biologische bedrijfsvoering, en er zou gewerkt worden op basis van arbeiders zelfbestuur, voor die tijd nogal progressief. Ik kwam dus in de berekening een hoeveelheid organische stof tekort, dus gingen we naar Provinciale waterstaat om te kijken of we daar slootmaaisel van konden betrekken. Maar die deden een ander voorstel, hier heb je 2 ha grond en ga maar composteren. De stichting had ook een verloop, deelnemers hadden werk gevonden, en zo kwam het compostbedrijf in beeld. We moesten geld zien te vinden omdat van de grond af te tillen. Het heeft een aantal jaren geduurd voordat dat rond kwam, maar het lukte, en het ging om veel geld. Er waren ook een aantal grote aandeelhouders in het spel, met hun eigen achtergronden. Maar het bedrijf, als B.V. is er gekomen. Naast provinciale waterstaat was ook Staatsbosbeheer een goede klant van ons, vogeltjesland was een natuurlijk gewas en was goed te composteren, naast sloot afval en riet. Maar de markt was er nog niet rijp voor. Nederland draaide op potgrond van veen, en daar kwamen wij niet tussen. Uiteindelijk heeft de VAM ons bedrijf gekocht, en is het bedrijf ' Tellus Natuurcompost' aan hun verkocht. Ik werd toen ziek, Stella wilde niet bij hun in dienst, en toen zijn we naar ons huis vertrokken om weer 'gewoon' te gaan leven. Ik werd ook 65 en ging met pensioen, en omdat ik ziek was werd Stella mijn verzorger.
Maar toen kwam Portugal in het vizier, en daar zijn we naar toe gegaan, en daar ben ik nog steeds. Hier kwam het idee weer van de grond, om te gaan composteren. Maar omdat de omstandigheden hier totaal anders zijn dan in Nederland, moest we hier ook een ander manier van composteren zien te vinden. De lucht droogheid is hier heel sterk, en de compost dreigt bij het opstarten al te verdrogen. Dus afdekken is zeer belangrijk. De grond is goed, is in feite mineraalrijke grond, heeft alleen organische stof nodig om de bacteriën te voeden, om de plant te bedienen. Stella is overleden, ook al aan kanker, wie niet? En ik probeer het blog, de tuin, de kas en het composteren nog een tijdje vol te houden. De omgeving is rustgevend, en er wonen hier niet veel mensen, en nu, met de corona is dat wel zo veilig. Dit in het kort het verhaal hoe het met composteren is begonnen. Gewoon uit avontuur zucht, de uitdaging van buiten wonen, actief zijn in de natuur (voor die er voor zover nog is), en je eigen groente telen, en dat lukt me nog aardig:).
Hendrik.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten