De functie van een haalgebied is gelegen in het feit, dat ergens het materiaal, de droge stof dus in de vorm van koolstof aan de aarde moet worden teruggegeven.
Bacteriën hebben dat nodig als energievorm om van te kunnen leven. Daarnaast hebben ook bacteriën mineralen nodig, voor hun opbouw. Als bacteriën komen te sterven, komen die mineralen weer vrij voor de opbouw van de planten. Omdat een tuin nu eenmaal niet tot de natuur behoort, vraag een tuin vele malen meer organische stof, dan dat zou gebeuren bij een normale plantengroei, in de natuur. Als voorbeeld; gras groeit tot aan het moment dat het in het zaad schiet, van groen naar bloei, naar zaad en dan sterven in de vorm van hooi op stam. Dan pas keert het gras weer terug naar de grond, en voorziet de grond weer van organische stof. Dit alles gebeurt omdat de zon licht geeft, en de plant uit de lucht CO2 opneemt, en daarnaast ook nog stikstof, wat ook in de lucht zit. Wat ze vooral in de nacht terug geeft is zuurstof.
Omdat een tuin niet hetzelfde is als de natuur, moeten we dus organische stof van een andere plek weghalen, om de tuin te voorzien van voldoende organische stof, om de bacteriegroei te bevorderen, omdat tuinplanten meer van de grond vragen dan planten in de vrije natuur. (Tuinplanten zijn veredelde natuur planten. D.w.z. dat ze vooral meer mineralen nodig hebben om tot een voedselproduct te komen). Het gaat dan niet om meer N.P.K. want dat brengt de plant alleen maar in verwarring en het gevolg is een eenzijdige groei, met veel plant en weinig smaak. De mineralen geven de smaak aan de plant, en nitraat, fosfaat en kali geven een plant meer groei maar minder smaak. Er bestaan ongeveer 47 mineralen, en het getal schuift steeds verder op als de metingen, door de techniek, ook verfijnder worden.
Haal gebied opbrengst.
Vorig Jaar heb ik minder hooi geoogst dan de jaren ervoor. Direct 5 jaar geleden zat ik op 11 a 12 m3 hooi, van 600 m2. Zat ik nog 2 jaar geleden op 11 m3, vorig jaar 2020, 4 m3, en na broei 2 m3. Misschien komt het doordat er minder regen is gevallen, maar de opbrengst liep terug. Komt het door de mindere regenval, of komt het doordat de organische stof toch terugloopt. Doordat ook het organische stofgehalte van de grond kan teruglopen, omdat er geen ploegen, (omkering), van de grond plaatsvindt, waardoor er geen bodem activiteit is. (Gebrek aan zuurstof). En, omdat er ook geen toevoer van organische stof is,( het is een haal gebied), werd de totale opbrengst opvallend weinig.
Ging ik eerst er nog vanuit dat de zon de hoeveelheid licht leverde, die nodig is om de opbrengst te garanderen, (die is niet veranderd hier in de Alentejo), krijgt ik toch het idee dan ik het in de bodemactiviteit moet zoeken.
Het volgende vond ik op internet:
Aanvankelijk maakten boeren in de Middeleeuwen gebruik van het tweeslagstelsel. Deze methode van grondbewerking hield in dat een agrariër zijn grond in tweeën splitste. Om Beurten lag de helft van de grond braak en werd de andere helft gebruikt voor met name de verbouw van graan. Elk jaar circuleerde het grondgebruik: het jaar erop werd de braakliggende grond ingezaaid. Het gaat hier met name om landbouwgrond, dus niet om tuinbouw, waardoor met name voedingsproducten als graan en knollen als het gewas werd gezien.
Overgang naar het drieslagstelsel
In de vroege Middeleeuwen, omstreeks 750, kwam een nieuwe grondbewerkings methode binnen de landbouw op: het drieslagstelsel.
In de 9e eeuw ontstond de gewoonte om periodiek grond braak te laten liggen: graan zaaien vond niet plaats in het laatste jaar van een driejarige cyclus. Braak liggen kreeg een meer passieve betekenis en de term breidde zich uit van het breken zelf naar het "gebroken laten liggen". Hieruit is de tegenwoordige, iets ruimere betekenis van braakliggend ontstaan.Met name Karel de Grote propageerde dit nieuwe bewerkingssysteem, dat daarna met name is toegepast in het huidige (Noord-)West-Europa, in delen van Frankrijk, Vlaanderen, Nederland, Duitse gebieden en Engeland.
Daarna kwam het vierslagstelsel in gebruik, dus rapen, klaver, wortelgewassen en grassen..., De term braak stamt uit de landbouw-praktijk. Onder het braak laten liggen van grond verstond men oorspronkelijk dat men de grond gedurende enige tijd onbezaaid liet, maar wel actief bewerkte. Gedurende deze braakperiode van doorgaans één jaar werd het bouwland een aantal malen geploegd ('gebroken') en geëgd. Een dergelijke behandeling werd nodig geacht omdat bodemkundige processen en de wortelgroei van de vegetatie de grond te veel hadden verdicht. Het breken van de toplaag, deze 'braak', was een zwaar en intensief karwei wat tot doel had de grond losser te maken. Zo werd de mineralisatie gestimuleerd en daarmee de vruchtbaarheid van de grond verhoogd. Ook hoopte men zo het onkruid te bestrijden.
Om terug te komen op mijn stukje haalgebied, de opbrengst liep dus terug en ik vroeg mij af of dat kwam door gebrek aan organische stof, regen, mest wilde ik niet gebruiken, want in de natuur vind dat ook niet plaats, of moest ik toch in actie komen, door de grond om te zetten, ploegen of spitten dus, of was er toch een andere manier om het probleem op te lossen.
Ik ben toch uitgekomen op de keus van het vierslagstelsel, dus de grond omzetten, er verschillende gewassen in te telen, het braak liggen, als moment in het totaal, en de grond te gebruiken als haalbebied. Boeren hadden dat al vroeg door, en wil je geen mest gebruiken, omdat je geen dieren wilt houden en vlees eten, dan is braakliggend, dus de grond laten herstellen van belasting die een gewas met zich meedraagt, de enig oplossing. De grond wordt dan wel omgezet, en krijgt daardoor meer zuurstof, om de processen die in de grond moeten plaatsvinden, wil zij vruchtbaar blijven met zich mee, maar er worden dan geen grote oogsten van verwacht. De hooi die er dan van gewonnen wordt, wordt gebruikt voor compost voor de tuin. Dit kan alleen als er meerdere gewassen worden geteeld en er een dorp van afhankelijk is, gezien de arbeid.
Het is dus ook een kwestie van arbeid en tijd om daartoe te komen. Het is ook mogelijk om steeds een ander stuk grond te kiezen, om het haalgebied als onderdeel van een totaal, te zien. Dit betekent dat je goeie afspraken moet maken met de pastor (herder) die de schapen inzet om het gebied kaal te houden, en steeds om de drie á vier jaar van terrein te moeten wisselen. Optimaal zou zijn het vierslagstelsel toe te passen, dus Erwten en bonen-graan-gras-braak, en dan opnieuw. De groente komt dan uit de tuin, het gras wordt gecomposteerd- vóór de tuin. En de bonen en erwten bij de groenten, en graan als pap of brood
Dan hebben we nog het ''no digging'', wat inhoud dat de grond helemaal niet meer omgezet wordt, en er alleen maar een strooisel laag van organisch materiaal op de bodem wordt gelegd. Dit kan wel in een tuin, maar niet in de landbouw, en dan heb ik nog mijn twijfels of er dan wel genoeg zuurstof in de bodem komt, als je helemaal de grond niet omzet. Dat zou dan door wormen moeten omgezet worden, maar hier in Portugal gaan wormen niet van boven naar beneden, maar blijven horizontaal op dezelfde diepte. Die wormen eten voornamelijk grond met daarin bacteriën. Ze maken de grond in potten slijmerig en plakkerig, is mijn ervaring. Maar laten we aannemen dat ze, door grond en bacteriën te eten, de grond verrijken, dan zou je in principe, de wormenaarde als bemesting moet zien.(Dat is wel dierlijk, dan toch).
Wat ook kan is het erwten en bonenstro, samen met het stro van graan, en de fecaliën van mensen, plus het afval van de tuin (wat ziekte dragend kan zijn) te composteren.
Het boek van F.H.King, Vierduizend jaar kringlooplandbouw, gaat hier diep op in. Hij observeerde in China daar de landbouw, in zijn tijd, en op dat moment. Alles werd maar gebruikt om de opbrengsten van kleine stukjes land, te verhogen. Van slootafval tot en met de poep (fecaliën dus). En China kon zichzelf voorzien van voedsel in die tijd. Dat is ook het uitgangspunt van dit verhaal. Jezelf voorzien van voedsel, en niet afhankelijk te zijn van industrieel voedsel.
Ik sta dus voor de keus om in het najaar, vlak voor de winter komt, dus de regen en de kou, het haalgebied (600 m2) om te gaan spitten, de zode met de wortels onder, op z'n Hollands dus. Of de boel de boel te laten, en het uit te zingen. Ik ga mij beraden!
Hendrik.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten