Toen ik bezig was met het land vrij te maken van begroeiing, en waar ik al eerder over geschreven heb, viel mij op dat niet alleen het afgemaaide gras er was, maar ook veel bladeren, en de stenen.
Nu ik verder ben, en toe kom om, om me heen te kijken, en dingen te vergelijken, zie ik dat de natuur zich letterlijk voorbereid om planten te laten groeien, op de meest wonderlijke manier en in vormen, die ik van te voren niet had kunnen bedenken.
Ten eerste door struiken een blad mee te geven, dat na verdroging afvalt, de grond bedekt, en daarmee bodemleven mogelijk maakt. We hebben hier in Portugal een struik ''Cistos Ladaníferos'', of flore de estava, en die groeit op vele plaatsen, en ik noemde dat al een pionier, maar dat is ook zo. Hij groeit op rotsige plaatsen, waar het zaad dan vandaan komt (vogels misschien?) is me nog niet duidelijk, maar op die rotsige plaatsen groeit hij overweldigend, laat het blad vallen, wanneer is me ook niet duidelijk, maar dat zorgt er wel voor dat er een vorm van strooisel laag wordt gevormd waardoor er bodemleven kan ontstaan. Door schaduw, tegen de hitte, het vasthouden van vocht gedurende de nacht, het opnemen van vocht wat langs de stam van de plant zich condenseert, en naar beneden druipt, en het daar vasthoud gedurende de dag, als de hitte er is, (35 graden). De bladeren zijn plakkerig, misschien ook wel om vocht beter vast te houden, opvallend groen, in Mei zijn de bloemen wit, met in het midden een geel hart, vijf of zes bladen, met paarse stip. Deze plant is als eerste aanwezig op de rots, maar ook waar zich al grond gevormd heeft. Vooral op de rots is zij degene die als pionier de rots binnendringt in de spleten, en zo, met haar groeiwijze de bodemlaag, die zich daarna vormt klaarmaakt voor volgende planten.
Ik kwam hier op omdat ik, naast de heuvel die ik al ''schoon'' (lees- verarmd) gemaakt had, en een naast gelegen heuvel wat dichterbij ging bekijken, en daar veel meer struiken en bomen zag, welke me eigenlijk deed denken aan een soort oerbos, maar nog niet zo oeroud als een oerbos is.
Op deze heuvel groeit nog van alles door elkaar en zijn de ''Cistos Ladaníferas'' al verdwenen en hebben plaats gemaakt voor een soort heide en korstmossen, welke ook op stenen groeien, en bomen die voor schaduw zorgen. Op die bomen groeien dan weer andere Korstmossen en deze kunnen dan weer uitgroeien tot een klein vertakkend struikje, alsof het bladeren heeft. Op de grond groeien mossen die aan het afsterven zijn, maar ook weer worden overgenomen door andere mossen, die weer gebruik maken van de eerste soort mossen, en er overheen groeien. De plek waar dit allemaal groeid bezie ik nu met andere ogen dan daarvoor. Ik heb opgemerkt dat een meerder soorten steeneiken zijn. Dat de bladeren van die steeneiken ook kunnen verschillen van vorm, soms gladder zijn, soms groter zijn en meer of minder uitsteeksels hebben. Ze zijn klein van vorm, maar kunnen zich goed vasthouden aan de aarde, en zo meewerken aan een strooisel laag om de aarde te bedekken. En sommigen hebben stekels die je behoorlijk kunnen prikken, als je ze vasthoudt. Dit alles tezamen maakt dat de natuur er altijd op gericht is, zich met het groeien te bewerkstelligen, en alles werkt mee om dat voor elkaar te krijgen. In feite is dit zelfbescherming en een soort terugkoppeling, alsof de natuur weet dat zij de strooisel laag nodig heeft, om wortels de bescherming te bieden, zodat bodemleven kan ontstaan, om alles te dienen.
De pioniers struiken maken een strooisel laag, onder die strooisel laag ontstaat bacterie werking, niet omdat het moet, maar omdat het kan. Die breken de strooisel laag weer af, dan ontstaat er een rudimentaire vorm van humus, met daarin koolstof. De koolstof is een energievorm voor een daaropvolgende bacteriesoort, om mineralen af te breken voor de opbouw en instandhouding van die bacterie soort, en die kunnen dan weer dienen voor opname door de plant. Dus alleen een strooisel laag heeft nog geen bacterie werking, die ontstaat pas als vocht erin doordringt, maar die bacteriewerking breekt alleen de strooisel laag af tot rudimentaire humus. Pas in die humus kan zich koolstof vormen om bodemleven op gang te brengen, om mineralen af te breken voor de plant.
Opvallend is ook, dat deze heuvel op het noorden ligt, de zuidelijke kant is regelmatig geprobeerd om iets mee te doen, tuinaanleg misschien? Maar staan overwegend de ''Cistos Ladaníferas'', Op zich doen die het goed, maar die zijn nog in het stadium van het opbouwen van een strooisel laag en daar staan ook nog geen bomen om schaduw te geven. Er is ook geprobeerd om stroken te ploegen, om zo grasgroei te laten plaatsvinden voor schapen, maar dat ziet er nu pover uit, ook al omdat in de zomer het gras afsterft en meewerkt aan het vormen van een strooisel laag, maar als dan in het najaar het gras gaat groeien, wordt dat weer opgegeten door schapen, en kan het natuurlijk proces niet plaats vinden.
Op de bodem van de plek die ik nu ontdekt heb, groeien ook nog allerlei mossen, die over en onder kleine takjes groeien, laag struikgewas, en grotere takken die nog niet zijn afgebroken op weg naar humus en koolstof. Daaroverheen weer blad en struiken, en dit alles bevindt zich in rust, omdat het zomer is en gebrek aan water in de vorm van regen. Ook de bomen staan, als het ware op slot, om maar geen vocht te verliezen, geen groei dus, maar afwachten tot de regen in het najaar weer komt. Dit alles is evenwel te versnellen door het maken van compost, en dit toe te dienen aan de aarde, als we groenten willen kweken. Maar groenten is geen natuurlijke vorm van plantengroei. Het is cultuur, en ontstaan doordat de menselijke groei in een omgeving teveel toenam. De druk werd te hoog, en dus moest men landbouw plegen. De oorspronkelijke planten die dus ook bos planten waren, zijn door selectie en verzorging, uitgegroeid tot de gewassen die we nu normaal eten, maar oorspronkelijk groeiden die in het wild en in de oerbossen.
Het stukje natuur wat hier vlakbij nog aanwezig is, is van een zeldzame waarde, dat het gekoesterd moet worden. Dit kan door het te onttrekken door graasdieren. De strooisel laag die dan ontstaat geeft een garantie, dat het geheel zich kan ontwikkelen tot een stukje natuur in optima forma.
Hendrik.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten